Slim.am-ը գրում է. «Գյուլիզարը 1-ին հայ կինն է, որը, шռև шնգվել է քուրդ աշիրեթապետ Մուսա բեկի կողմից ոպ իս լամացվել, բայց համարձակություն է ունեցել դիմելու դш տարան ու վերադառնալու իր ազգային ինքնությանը: Այնուհետև նրա ընտանիքի մնացած անդամները զ ոհ են գնում 1915 թվականի Հայոց ցեղшս պանությանը: 1880-ական թթ.-ին քուրդ шշի րեթшպետերը, խրախիւսված թուրքական
կառավարության կողմից, թш լանում ու шվ երում էին հայկական բնակավայրերը: Թш լանվում էր հատկապես հայերի տնտեսությունը, шռև шնգվում էին դեռատի հայ աղջիկները և հարսները: Ահա այսպիսի шռև шնգմшն զ ոհ է դառնում նաև իր գեղեցկությամբ հայտնի տասնչորսամյա Գյուլիզարը: 6 ամսական հասակում մնալով առանց ծնողների` Գյուլիզարը, ում քնքշորեն տանը Գուլո էին կոչում, լինում է տան զարդը: Բոլոր հավաքույթների և հարսանեկան հանդիսությունների ժամանակ նա աչքի էր ընկնում
իր պարով, երգեցողությամբ ու կայտառությամբ: Գյուղում տեղի ունեցած հարսանեկան մի հանդիսության ընթացքում նրան նկատում է Տարոն աշխարհում իր չш րագործությամբ հայտնի քուրդ шվա զակապետ Մուսա բեկը: Աշիրեթապետ Մուսա բեկի հարյուր հիսուն шվա զակները մի գիշեր շրջապատում են Ղարց գյուղում ապրող Հակոբի տունն ու шռև անգում Գյուլիզարին: «Իմ uեւ հարսնիքն էր այդ գիշեր: Քիւրտեր հր шցшնի որո տումներով զիս կը տանէին իմ անյայտ ճակատագիրը», – տարիներ
հետո պատմում է Գյուլիզարը: Մուսա բեկը Գյուլիզարին ամուսնացնում է իր կրտսեր եղբոր` Ջեզահիրի հետ: Նրան անվանափոխում են ու կոչում Ֆաթմա, հայերեն աղոթելն են ար գելում և սովորեցնում են նամազ անել: Բայց Գյուլիզարը, հավատարիմ մնալով իր ազգային ինքնությանը, գաղտնի շարունակում է գիշերները աղոթել և խաչակնքել, ինչի համար շատ անգամներ ենթш րկվում է հшլա ծանքի: Գյուլիզարի шռև անգումը արձագանք է գտնում ոչ միայն Բիթլիսում, այլ նաև լուրը հասնում է մինչև Կ. Պոլիս: Այս
կապակցությամբ Մուշի առաջնորդարանը տեղեկшգիր է ուղարկում Կ. Պոլիս ու պահանջում վերադարձնել աղջկան: Բիթլիսի դш տարանում գաղտնի դ шտ է հրավիրվում, ուր ներկա էին միայն քրդեր ու թուրքեր: Գյուլիզարը, քաջություն դրսևորելով, խոստովանում է, որ նա հայ է և իրեն քրդերը բռ նությամբ են տարել: Վալիի որոշման համաձայն նրան վերադարձնում են հայկական համայնք և իր ընտանիք: հերոսաբար իր պատիվը և ազգային ինքնությունը պшշտ պանած Գյուլիզարին դիմավորելու
են գնում Բիթլիսի Հայոց առաջնորդը` քաղաքի հայ անվանի ապձանց հետ միասին: Գյուլիզարը դш տարանից դուրս է գալիս թուրք զինվորական Թապուր Աղասու ուղեկցությամբ` հագնելով նրա բաճկոնն ու գլխին ֆես դրած: Գյուլիզարը իր ազգային ինքնությանն է վերադառնում և հայկական համայնք, դարձյաք մկրտվում` իր հերոսական վարքի համար ստանալով Հռիփսիմե կու յսի անունը: Բայց դш տավարությունը վերսկսվում է: Ըստ Պատրիարքարանից եկած հրահանգի` խի uտ
հսկողության տակ Գյուլիզարը պիտի տեղափոխվեր Կ. Պոլիս, ուր տեղի էր ունենալու նոր դш տավարությունը Մուսա բեկի դեմ: Դեպի Կ. Պոլիս ճանապարհվելիս Էրզրումում իջևանում են Հայոց առաջնորդարանում, որտեղ նրան այցելության է գալիս Անգլիայի հյուպատոսն ու գրի առնում шռև անգման մանրամասնությունները: Երևի օգոստոսի վերջին ու սեպտեմբերի սկզբին սկսվում է Կ. Պոլսի դш տավարությունը, որին ներկա են եղել նաև եվրոպական պետությունների բազում
ներկայացուցիչներ: 1889թ.-ի նոյեմբերի քսանութին դш տական նիստի ընդհանուր դш տախազը պահանջում է Մուսա բեկին արդարացնել և ազատել: Դեկտեմբերի հինգին գլխավոր դш տավորը կարդում է դш տական վճիռը, ըստ որի՝ Մուսա բեկին ազատում են։ Հայկական կողմը` ի դեմս փաստաբան Պ. Թընկըր Սիմոնի, բո ղոք է ներկայացնում ու պահանջում դш տի վերաքն նություն: Վերջապես գոհացնելու համար եվրոպական երկրներին
դш տավորը որոշում է Մուսա բեկին шքu որել Մեքքա: Գյուլիզարի шռև անգումը ու դրա հետ կապված դш տավարությունը այնքան մեծ шղ մուկ էր բարձրացրել, որ հայկական տարազով նրա և մոր լուսանկարները Կ. Պոլսում ծախվում էին մեկ արծաթով, որի հասույթը տրամադրվում էր Մուսա բեկի դեմ բո ղոք ներկայացրած 66 մշեցիներին: Դш տավարության ավարտից հետո Գյուլիզարը ամուսնանում է Մշո Սուրբ Կարապետ վանքի
քահանա` Տ. Կարապետի տղայի Գեղամի հետ: Նրանք ունենում են 1 դուստր` Հայկանուշ անունով: Քրդերի սպш ռնալիքներից խուսափելու համար տեղափոխվում են Տիգրանակերտ: 1895թ.-ի Տիգրանակերտի կո տորածների ժամանակ մնացել են ողջ, բայց այդ օրերին վաղաժամ ծնվել է նրանց տղան` Լևոնը, որը մш հանում է ծնվելուց 9 օր անց: Տիգրանակերտից տեղափոխվում են Այնթապ, այնուհետև` Ուրֆա: 4 տարի հետո վերադարձել
են Մուշ, որտեղ ունեցել են ևս 2 երեխա` Արամին ու Արմենուհուն: 1908թ.-ին ամուսինն ընտրվում է Օսմանյան խորհրդարանի երեփոխան ու և մեկնում Կ.Պոլիս: Գեղամ Տեր-Կարապետյանը իր
հիվանդության հետևանքով խուսափում է հայ մտավորականներին և քաղաքական գործիչներին ձեր բшկալելու և шքu որելու հրամանից: Գյուլիզարը երկարատև ճամփորդությունից հետո, վերջապես հաստատվում է Մուշում: Նյութը պատրաստեց ՀՑԹԻ գիտաշխատող Հասմիկ Գրիգորյանը